opgroeien en loslaten

Vrijdag velt de rechter een oordeel over Laura Dekker, het meisje van dertien dat alleen de wereld rond wil zeilen en daarmee wereldnieuws is geworden. Een jong meisje die een passie voor zeilen heeft. Aan haar is beroepenoriëntatie niet besteed omdat ze nu al vastberaden weet wat ze wil. We voeren in de media heftige discussies over waar instanties als de kinderbescherming zich mee bemoeien, of juist het onverantwoordelijke gedrag van de ouders. Het is natuurlijk niet niks als je als kind een stabiele en goede relatie hebt met je ouders, die jou al jong ruimte geven om je dromen na te jagen, maar waardoor je onder toezicht gesteld dreigt te worden omdat onze instituten in de samenleving dat onverantwoord vinden.
De zaak heeft twee kanten. Het lijkt er op dat we voor alle kinderen één norm stellen, waar ook de exceptionele kwaliteiten van uitblinkers aan ondergeschikt worden gemaakt. De andere kant is dat we als samenleving willen waarborgen dat ieder kind veilig en onbezorgd op kan groeien en dus bereid zijn om als we dat nodig vinden om in te grijpen.

Hoe de uitspraak van de rechter ook uitvalt, Laura dwingt ons in ieder geval weer eens stevig na te denken over wat we kinderen meegeven als ze jong zijn. Los van Laura's situatie, vind ik wel dat we tegenwoordig te veel geneigd zijn om kinderen voor alle mogelijke gevaren te behoeden. Als overheid word je vaak geconfronteerd met vragen van mensen die vinden dat in alle situaties veilige omstandigheden voor kinderen gerealiseerd moeten worden. Maar we lijken te vergeten dat opgroeien ook betekent leren om te gaan met gevaar. We zijn vaak zo bezorgd dat we de onbevangenheid van kinderen daarmee soms te kort doen.
In America scheef journaliste Lenore Skenazy een column over haar zoontje die als negenjarig kind alleen in de metro had gereisd. Ze werd vervolgens gebombardeerd onder kritische e-mails en werd prompt uitgeroepen tot de slechtste moeder van Amerika. Terwijl zij juist vindt dat bij opvoeden hoort dat je als ouder niet alleen moet focussen op alle gevaren die het tegen kan komen, maar dat je kinderen ook ruimte en vertrouwen moet geven om hun eigen weg te ontdekken. Ze heeft naar aanleiding van de reacties een stichting opgericht de freerangekids om dat idee verder uit te dragen.

Ik herken dat gevoel wel. Ik denk bijvoorbeeld dat heel veel kinderen prima zelfstandig naar school kunnen lopen als we zorgen voor kindlinten in wijken met routes die een basisveiligheid geven. Soms zie je bezorgde ouders die al racend hun kind bij school afzetten en dan snel op weg naar het werk gaan en zo paradoxaal juist voor kindonveilige situaties zorgen.

Vorig jaar heb ik met kinderen van een basisschool in een wegwijsdag een voorstel gemaakt waarin zij met prima ideeën kwamen voor een veilige manier om naar school te gaan. Van hun denkkracht en onbevangenheid kunnen wij als volwassenen veel leren. Bij de inrichting van onze omgeving moeten we weer meer terug naar onze gezonde verstand. Het extreme voorbeeld van Laura is niet de norm, maar kinderen kunnen veel meer dan we denken. We moeten ze ook naar vermogen leren met risico’s om te gaan. Als je nooit je knieën stoot leer je ook niet dat je soms tijdig af moet remmen. Zo moeten we ook als overheid niet alles willen regelen. Met een beetje meer ouderwetse ouderlijke intuïtie en ruimte voor kinderen kunnen ze ook zorgeloos opgroeien.